សង្គមខ្មែរពីសម័យបុរាណ នៅមុនពេលកម្លោះចូលស្តីដណ្តឹងកូនក្រមុំ រៀបមង្គលការជាភរិយា គឺឳពុកម្តាយតែងតម្រូវឲ្យកូនប្រុសចូលទៅបួសរៀន យកចំណេះចេះដឹង និងដុសខាត់គំនិតមារយាទ នៅវត្តអារាម ព្រោះសម័យនោះ ខ្មែរយើងមិនទាន់មាន សាលារៀន ឬមហាវិទ្យាល័យ ដូចឥលូវនេះទេ។ ក្រោយពីចាកសិក្ខាបទមកវិញ អ្នកស្រុកច្រើនហៅកូនកម្លោះនោះ ថា អ្នកបណ្ឌិត។ ចំណេរក្រោយមក ពាក្យហៅនោះក៏ក្លាយជា“អន្ទិតៗ” គឺសំដៅទៅរកប្រុសកម្លោះ ដែលបានបួសរៀន មានការចេះដឹងទាំងផ្លូវលោក និងផ្លូវធម៌ ។
ការចូលទៅបួសរៀននោះ ត្រូវបានគេហៅថា “បំបួសនាគ”។ នៅបច្ចុុប្នន្ននេះ ពលរដ្ឋយើងមិនសូវដឹងជ្រៅ ជ្រួតជ្រាប អំពីពិធីនេះទេ ។ ចំពោះអត្ថន័យនៃពាក្យថា “នាគ” នៅទីនេះ មិនមែនសំដៅទៅលើសត្វនាគនោះទេ តែមានន័យថា ល្អប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់ ឧត្តុង្គឧត្តម ។ ដូច្នេះ ការ“បំបួសនាគ” ផ្តោតអត្ថន័យសំខាន់ ទៅលើអ្នកដែលមានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ អ្នកប្រសើរ ដែលបានលះបង់ នូវអំពើបាបគ្រប់យ៉ាង ។ ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់បានប្រទានព្រះនាមនេះដល់នរជនណា ដែលសុខចិត្តលះបង់ចោល នូវអំពើមិនល្អ ហើយងាកមករកការកសាងធម៌វិញ ។
ការបំបួសនាគចែកចេញជាពីរបែបគឺ បំបួសភិក្ខុុ និងបំបួសនេន ។ បួសភិក្ខុ គឺសម្រាប់បុរសពេញវ័យចាប់ពី ២០ឆ្នាំឡើង រីឯបំបួសនេនគឺការបំបួសតាំងពីអាយុ៧ឆ្នាំឡើងទៅ។
កាលពីសម័យដើម ប្រទេសខ្មែរយើងក៏ធ្លាប់មាន នារីៗវ័យក្មេង ស្ម័គ្រចិត្តទៅបួស ជាភិក្ខុនីដូចបុរសដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមក សង្គមបានហាមឃាត់វិញ ដោយសារគេយល់ឃើញថា នារីៗមានចិត្តចង់មាន ចង់បានជាងបុរសៗ ដែលនាំឲ្យចិត្តមិនស្ងប់។ ម៉្យាងវិញទៀត នារីឤអាចមានផលវិបាក ប្រសិនបើជួបប្រទះនូវឧបសគ្គអ្វីមួយ ដូចជាត្រូវប្រឈមមុខ នឹងសត្វសាហាវ នៅពេលដើរក្នុងព្រៃ ម្នាក់ឯងជាដើម ដូច្នេះហើយ សង្គមក៏ផ្លាស់ប្តូរ ការបង្រៀនអប់រំនារី ដោយពិធីចូលម្លប់វិញ ។
ុប្រវត្តិនៃពិធីបបួសនាគ
នៅពេលដែលព្រះពុទ្ធ នៅជាឧបាសក ព្រះជន្ម ២៩ឆ្នាំ ព្រះអង្គបានរៀបអភិសេក ជាមួយព្រះនាងពិម្ពា ។ មានថ្ងៃមួយ ព្រះអង្គអផ្សុកកាយពេក ក៏ត្រាស់ហៅឤអាមាត្យ អោយជូនទៅក្រសាល នៅសួនច្បារក្នុងព្រះបរមរាជវាំង ។ ខណៈដែល ព្រះអង្គកំពុងទតផ្កាចំរុះពណ៌គ្នា ក៏ស្រាប់តែប្រទះ ឃើញមនុស្សវ័យចំណាស់ម្នាក់ កោងខ្នងដើរកាន់ឈើច្រត់ កាត់ព្រះភ័ក្ត្រព្រះអង្គ ពេលនោះព្រះអង្គក៏សួរទៅឤ អាមាត្យថា នោះជាអ្វី? ឤអាមាត្យក៏ទូលព្រះអង្គថា “គឺជាមនុស្សចាស់” ។ ពេលនោះ ព្រះអង្គគិតក្នុងព្រះទ័យថា “តាមពិតមនុស្សចាស់ទៅ គឺបែបហ្នឹងទេតើ!” ។ នៅថ្ងៃទី២ ព្រះអង្គក៏បានទត ឃើញមនុស្សចាស់ម្នាក់កាន់បំពង់ឫស្សី ហើយក៏កើតមានចម្ងល់ទៀត។ ព្រះអង្គសួរទៅឤអាមាត្យ អាមាត្យទូលថា “គឺជាមនុស្សឈឺ” ។ ពេលនោះ ព្រះអង្គមានព្រះរាជបន្ទូល ខ្សឹបៗតែម្នាក់ឯងថា “មនុស្សចាស់ហើយ ត្រូវតែឈឺ” ។ នៅថ្ងៃបន្តទៀត ស្រាប់តែមានមនុស្សដង្ហែសព កាត់ព្រះភ័ក្ត្រព្រះអង្គ ព្រះអង្គក៏ឆ្ងល់ទៀតថា ហេតុអ្វីម្នាក់នេះហើមខ្លួនប្រាណ ហើយត្រូវគេសែងទៀត។ អាឤមាត្យក៏ទូលថា “នេះគឺមនុស្សស្លាប់” ។ ប៉ុន្មានថ្ងៃ ក្រោយមកទៀត ភិលៀងបានមកទូលព្រះអង្គថា ព្រះនាងពិម្ពាប្រសូត្របានបុត្រា ។ ព្រះអង្គសប្បាយ ព្រះទ័យយ៉ាងខ្លាំង ប៉ុន្តែមួយសន្ទុះក្រោយមក ព្រះអង្គស្វែងយល់ឃើញថា មនុស្សម្នាក់ៗ មិនឤអាចគេចផុតពី កើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ នោះបានឡើយ ។
ស្របពេលជាមួយគ្នានោះ ព្រះអង្គក៏បានប្រទះឃើញអ្នកបួស ដែលលែងគិតពី រឿងស្មុគស្មាញ អ្វីទាំងអស់ ហើយគិតគូររៀនតែធម៌វិន័យ ដែលធ្វើឲ្យឤរម្មណ៍ស្ងប់ ។ ពេលនោះ ព្រះអង្គក៏សម្រេចចិត្ត បោះបង់ចោលរាជបល្ល័ង ទ្រព្យសម្បត្តិ មាសពេជ្រ កែវកង រួមទាំងភរិយា និងបុត្រាផង ដើម្បីទៅបួសជាភិក្ខុ ។ ដោយមូលហេតុនេះ ទើបពិធីបំបួសនាគនេះ បានត្រូវចាប់បដិសន្និឡើង ជាទំនៀមទម្លាប់រៀងរហូតមក។
តើប្រារព្ធពិធីបំបួសនាគយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?
ថ្ងៃទី១: ឳពុកម្តាយ រួមទាំងសាមីខ្លួន ដែលស្មគ្រ័ចិត្តបួសនោះ ត្រូវធ្វើដំណើរមកកាន់វត្តឤរាម ។ លុះដល់ថ្ងៃត្រង់ វេលាម៉ោង ១រសៀល ទើបចាប់ផ្តើមពិធីកោរសក់ រួចទៅងូតទឹកជម្រះកាយ ហើយបំពាក់ចីពរស ទៅបុរសនោះ ដែលគេច្រើនហៅថា ជា ៉នាគ ឬកូននាគ ៉។ នៅម៉ោង៦ល្ងាច គេមានពិធីសូត្រមន្ត។ ថ្ងៃទី២: បន្ទាប់ពីស្រស់ស្រូវអាហារពេលព្រឹករួច សាច់ញាតិជិតខាង និងបងប្អូនដែលរស់នៅក្បែរវត្ត នាំគ្នាហែហមដង្ហែកូននាគ ចំនួន ៣ជុំ ព្រះវិហារ វត្ត ដែលជាភស្តុតាង តំណាងព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ។ បន្ទាប់មក អ្នកបួស ត្រូវចាប់ផ្តើមរៀនធម៌ រំងាប់ឤអារម្មណ៍កិលេស ទាំងឡាយ ដើម្បីលាងបាបកម្ម ដែលបានធ្វើកន្លងមក ។ កាលពីសម័យបុរាណ អ្នកចូលទៅបួសរៀន នៅក្នុងទីវត្តអារាម ត្រូវចំណាយពេលវេលា យ៉ាងតិចគឺមួយព្រះវស្សា(មួយឆ្នាំ) ទើបអាចសឹកមកកសាងជីវិតជាមនុស្សសាមញ្ញវិញ ៕
(ដកស្រង់ចេញពីកែវ ចន្ទបូរណ៌វិបសាយ)
Facebook
Post a Comment
លោកអ្នកអាចបញ្ចេញមតិនៅទីនេះ តែសូមមេត្តាជៀសវាងប្រើប្រាស់ពាក្យ អសុរសគ្រោតគ្រាធ។ អរគុណ!